witamina d3, vitamin d3, cholekalcyferol

Niedobór i nadmiar witaminy D – skutki oraz objawy

Czym jest witamina D?

Mianem „witamina D” określana jest grupa rozpuszczalnych w tłuszczach steroidowych organicznych związków chemicznych, które w organizmie ludzkim pełnią bardzo ważne funkcje fizjologiczne. Większość z nas kojarzy ją przede wszystkim z racji jej roli w gospodarce wapniowo-fosforanowej. Witamina D może także zapobiegać nadciśnieniu, chorobom serca, alergii, anemii oraz cukrzycy. Bardzo ważne jest by organizm otrzymywał optymalną dawkę witaminy D, ponieważ zarówno nadmiar jak i niedobór mają negatywny wpływ na zdrowie.

Jak możemy pozyskać witaminę D?

Polscy lekarze od lat zwracają uwagę na fakt, że bardzo wielu mieszkańców naszego kraju cierpi z powodu niedoboru witaminy D. Jest to w dużej mierze uwarunkowane strefą klimatyczną, którą zamieszkujemy. Najważniejszym źródłem witaminy D jest bowiem… światło słoneczne! Synteza skórna pod wpływem promieniowania słonecznego może pokryć nawet 90% dziennego zapotrzebowania na tę substancje. W naszym kraju jest to jednak możliwe zaledwie na przestrzeni kilku letnich miesięcy. W okresie jesienno-zimowym niezbędna jest suplementacja. W innym wypadku możemy borykać się z nieprzyjemnymi, a nawet groźnymi skutkami jej niedoboru.

Funkcje witaminy D w organizmie

Tak, jak wspominaliśmy, witamina D pełni wiele niezwykle istotnych funkcji w naszym organizmie. Trudno znaleźć tkankę czy narząd, które do prawidłowego działania nie potrzebują choćby niewielkich ilości tej witaminy. Aktywna postać witaminy D – dzięki swojej steroidowej, rozpuszczalnej w tłuszczach budowie – należy do grupy związków bezpośrednio przenikających do jądra komórkowego i sprawujących regulacyjną funkcję w stosunku do naszego DNA. Odpowiednie stężenie witaminy D pozwala nam między innymi: zachować mocne, gęste kości, zdrowe zęby, a także prawidłowo funkcjonujący układ krążenia. Witamina D pomaga również w kontrolowaniu wagi, redukuje ryzyko rozwoju nowotworów oraz objawy chorób autoimmunologicznych.

Niedobór witaminy D – skutki i objawy

Niedobór witaminy D w Polsce jest bardzo powszechny. Spowodowane jest to stosunkowo krótkim okresem letnim, kiedy możemy cieszyć się słońcem i dość długim (i pochmurnym) okresem jesinno-zimowym. W związku z tym stężenie witaminy D3 lub jej metabolitów u większości dorosłych nie osiąga pożądanego poziomu.

Do najczęstszych objawów niedoboru witaminy D zaliczamy:

  • Osłabienie mięśni i zmniejszenie masy mięśniowej,
  • Zwiększone ryzyko złamań kości, spowodowane ich niżsżą gęstością, osteoporozę,
  • Apatię, smutek, wzmożoną drażliwość,
  • Zwiększoną wrażliwość na ból,
  • Senność (lub bezsenność) i uczucie ciągłego zmęczenia,
  • Obniżoną wydajność tlenową,
  • Spadek odporności,
  • Choroby przyzębia,
  • Nadciśnienie,
  • Nadwaga,
  • Trudności w koncentracji i bóle głowy.

Jeśli zauważycie u siebie niektóre z tych objawów, warto skontaktować się z lekarzem. Powinien on zlecić Wam badanie, które określi stężenie witaminy D w waszym organizmie i na tej podstawie dobrać suplementację. Pozwoli to na uniknięcie nieprzyjemnych konsekwencji niedoboru witaminy D, takich jak:

  • Stany zapalne i infekcje skóry,
  • Złamania, skrzywienia i zwyrodnienia układu kostnego, które mogą skutkować zniekształceniem sylwetki,
  • Pogorszenie słuchu,
  • Chorobami przyzębia i utratą zębów,
  • Reumatoidalne zapalenie stawów,
  • Stwardnienie rozsiane,
  • Osteoporoza i osteomalacja (tzw. rozmiękanie kości),
  • Zwiększone ryzyko występowania niektórych nowotworów,
  • Choroba Hashimoto,
  • Obniżenie poziomu serotoniny w mózgu.

Niedobór witaminy D jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci. Brak odpowiedniej ilości witaminy D w okresie życia płodowego może doprowadzić m.in.: do zaburzeń rozwoju mózgu dziecka i stanowić przyczynę trwałego uszkodzenia pewnych jego funkcji. U niemowląt natomiast brak witaminy D objawia się płaską główką, która nabiera takiego kształtu ze względu na zbyt małą gęstość kości. W przypadku dzieci, które cierpią na niedobór witaminy D spotykamy się również z:

  • Krzywicą żeber,
  • Słabymi mięśniami (także brzucha),
  • Próchnicą na zębach, które dopiero się wyżynają,
  • Osłabionym słuchem.

Jak uzupełnić niedobór witaminy D w organizmie?

Organizm ludzki potrafi sam syntezować tę witaminę, o ile ma ku temu odpowiednie warunki. Poprzez odpowiednie warunki rozumiemy ekspozycje skóry na działanie promieni słonecznych. Warto więc, kiedy to tylko możliwe, skorzystać z ładnej pogody na świeżym powietrzu. Oczywiście należy zachować umiar. Nadmiar promieniowania słonecznego może skutkować poparzeniami oraz podnosi ryzyko wystąpienia nowotworów skóry.

Witaminę D możemy także znaleźć w niektórych produktach spożywczych takich jak tłuszcze zwierzęce i niektóre rodzaje grzybów.

Za prawidłowe przyswajanie witaminy d3 odpowiada również magnez.

W okresie jesienno-zimowym niezastąpiona może okazać się suplementacja.

Dopuszczalne dobowe dawki witaminy D:
a) noworodki i niemowlęta: 400-1000 j.m./dobę,
b) dzieci w wieku 1-10 lat, 2000 j.m./dobę,
c) dzieci i młodzież w wieku 11-18 lat: 4000 j.m./dobę.

U dorosłych zaleca się suplementacje w przedziale 4000-8000 j.m. dziennie.

Nadmiar witaminy D w organizmie – skutki i objawy

Większość przypadków nadmiaru witaminy D wynika z przyjmowania zbyt dużej ilości suplementów. O nadmiarze możemy mówić, jeśli przyjmiemy dawkę o cztery razy większą niż ta zalecana. Przedawkowania witaminy D nie można lekceważyć, ponieważ może prowadzić do zatrucia organizmu. Nadmiar witaminy D prowadzi m.in do utlenienia lipidów błon komórkowych, które zawierają kwasy tłuszczowe nienasycone i powstaniu szkodliwych nadtlenków w ludzkim organizmie. Nadmiar sprzyja także odkładaniu się wapnia m.in.: w tętnicach, nerkach oraz sercu. Może to doprowadzić do zaburzeń pracy serca oraz upośledzenia funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego.

Najczęstsze objawy przedawkowania witaminy D:

  • Powiększenie niektórych organów wewnętrznych – śledziona, wątroba,
  • Nadmierne pragnienie oraz wzmożona potrzeba oddawania moczu,
  • Nadpobudliwość, złe samopoczucie, otępienie,
  • Bóle brzucha, wymioty, biegunka,
  • Drgawki, niekontrolowane skurcze mięśni,
  • Zaburzenia funkcji poznawczych oraz pracy mózgu,
  • Nadmierne pocenie się,
  • Silne bóle głowy.

Trudno przedawkować witaminę D np. poprzez nadmierną ekspozycję na słońce. Jeśli nawet nasz organizm zsyntezuje więcej witaminy D niż potrzebuje, będzie ją magazynował w tkance tłuszczowej i stopniowo uwalniał. Nie wolno ignorować wyżej wymienionych objawów, ponieważ długotrwałe zatrucie spowodowane nadmiarem witaminy D może skutkować:

  • Zaburzeniami rytmu oraz pracy serca,
  • Kamica nerkową,
  • Nadmierne odkładanie się wapnia w naczyniach krwionośnych oraz sercu,
  • Spowolnienie wzrostu,
  • W niektórych, skrajnych przypadkach – nawet śmiercią.

Jak radzić sobie z nadmiarem witaminy D? Przede wszystkim – odstawić przyjmowane suplementy.

Podsumowanie

Witamina D jest kluczowa dla naszego zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Bardzo ważne jest, aby dostarczać ją organizmowi w zalecanych dawkach, ponieważ jej niedobór i nadmiar mogą być wysoce niebezpieczne.

Przed wdrożeniem suplementacji witaminą D warto jest wykonać odpowiednie badania i skonsultować się z lekarzem.

Bibliografia:

  1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28894040
  2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30042334
  3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31238882
  4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30955384

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *